Czy lekarz rodzinny może zlecić badania krwi wykrywające celiakię?

Bezpłatne badania wykrywające celiakię: nadal tylko u gastroenterologa

Od 1 października 2022 r. lekarz rodzinny będzie mógł zlecać więcej bezpłatnych badań diagnostycznych. Czy na liście znalazły się badania krwi wykrywające celiakię u dzieci i dorosłych?

Choroba trzewna dotyczy aż 1% społeczeństwa, często daje nietypowe objawy, a na bezpłatną wizytę u gastroenterologa trzeba czekać nawet 2 lata! Niestety, przeciwciała w kierunku wykrycia celiakii nie znalazły się na nowej liście NFZ. Pacjenci nadal muszą je wykonywać prywatnie lub czekać w długiej kolejce do poradni gastroenterologicznych w ramach NFZ.

Przykład? Pilna wizyta we Wrocławiu może się odbyć ... w lutym 2024 r., czyli za 17 miesięcy, a w niektórych poradniach dopiero za trzy lata (zdjęcie poniżej)! Bywają jednak poradnie tylko z miesięczną kolejką (zobacz listę placówek NFZ i terminy).

Bezpłatna biopsja jelita

Tak jak do tej pory, po 1 października 2022 r. lekarz rodzinny nadal będzie mógł wystawić skierowanie na bezpłatną gastroskopię z biopsją jelita cienkiego (na badanie trzeba czasem czekać w długiej kolejce). To jedno z dwóch badań niezbędnych do diagnozy celiakii u dorosłych. Jest inwazyjne i mało przyjemne, ale bez niego nie można postawić rozpoznania. U dzieci natomiast biopsja nie jest konieczna, wykonuje się ją tylko w uzasadnionych przypadkach.

Drugim kluczowym i nieodłącznym badaniem są wykrywane w krwi przeciwciała związane z celiakią. I to właśnie ich nadal nie może zlecać lekarz rodzinny w ramach NFZ.

Przeciwciała są konieczne

Biuro Rzecznika Praw Pacjenta informuje, że skierowanie na bezpłatne badania przeciwciał wykrywających celiakię mogą wystawiać wszyscy specjaliści, m. in. gastroenterolodzy, dermatolodzy, hematolodzy, endokrynolodzy, diabetolodzy, ale również ortopedzi - przyjmujący w ramach NFZ.

Biorąc pod uwagę długi czas oczekiwania na wizytę u specjalisty można założyć, że pacjent usłyszy diagnozę za dwa lata od momentu podejrzenia choroby... Zapowiedź rozszerzenia listy badań, które może zlecać lekarz rodzinny budziła nadzieję, że i celiakię będzie można szybciej zdiagnozować. Płonne nadzieje.

Jeśli dorosłemu pacjentowi zależy na szybkiej diagnozie, musi sam zapłacić za badania przeciw transglutaminazie tkankowej w klasie IgA (około 90 zł) i ogólnego poziomu IgA (około 40 zł). Jeśli wyniki będą budziły jakiekolwiek wątpliwości, warto sprawdzić przeciwciała przeciw transglutaminazie tkankowej w klasie IgG ok. 90 zł), a także przeciw endomysium mięśni gładkich (około 90 zł).

Gastroenterolog dla dzieci

Jeszcze większe problemy są z diagnostyką celiakii u dzieci. Po pierwsze, w najnowszych rekomendacjach wskazuje się, że do postawienia diagnozy u dzieci wystarczą odpowiednio wysokie wyniki dwóch rodzajów przeciwciał, wykonanych z dwóch osobnych próbek krwi. Biopsja nie jest wymagana, a na dodatek pediatra nie może jej zlecać - i tak byłby potrzebny gastroenterolog.

Oczywiście pediatra nie może również wystawić skierowania do laboratorium na darmowe badania przeciwciał. Może to zrobić każdy specjalista, który podejrzewa wystąpienie choroby trzewnej. Druga opcja: płatne badania. Koszt: około 200 zł.

Bezpłatne badania i zleca m. in. gastroenterolog dziecięcy, ale tutaj kolejki sięgają również kwietnia 2024 r. (czyli 19 miesięcy!). Są jednak poradnie dziecięce, do których można dostać się w ciągu miesiąca (terminarz NFZ).

Innym rozwiązaniem jest pobyt w szpitalu, w razie nagłego złego samopoczucia dziecka. Wtedy diagnozę można usłyszeć zdecydowanie szybciej, pomijając ścieżkę poradni.

- W lipcu córkę bardzo bolał brzuch, upadła w łazience i pojechałam z nią do szpitala - relacjonuje Bezglutenowej Mamie Magda z Poznania. - Robili jej różne badania: panel pokarmowy z krwi, na pasożyty, gastroskopię. Biopsja wykazała uszkodzenie kosmków.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 września 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej niczego zatem nie zmienia w sytuacji osób z podejrzeniem celiakii. Ułatwia natomiast wykrycie chorób serca, diagnozę i leczenie cukrzycy, astmy, obturacyjnej choroby płuc i chorób tarczycy.

Darmowe badania na celiakię nadal będą więc kulały w Polsce. Średni czas oczekiwania na diagnozę szacuje się nawet na 10 lat od momentu wystąpienia objawów. Inaczej jest we Włoszech, gdzie przeciwciała przeciw celiakii nie są żadnym ekstra badaniem, lecz wykonuje się je rutynowo, jak morfologię. Dlatego właśnie tam dieta bezglutenowa jest powszechnie znana i pacjenci nie są dyskryminowani na żadnym polu. Dzieci i dorośli z celiakią nie odczuwają swojej choroby tak silnie, jak w Polsce.

KOMENTARZE

Dodaj komentarz

Nick*

Treść wiadomości*

*Wyrażam zgodę na przetwarzanie przez Marta Krzyżanowska-Sołtysiak właściciela serwisu Bezglutenowamama.pl moich danych osobowych udostępnionych przeze mnie w formularzu na stronie internetowej www.bezglutenowamama.pl w celu publikacji komentarza oraz zgodnie z Polityką Prywatności oraz Regulaminem, z których treścią się zapoznałem i jest ona dla mnie jasna.