Udowodniono, że pacjenci z celiakią, nawet ci będący na restrykcyjnej diecie bezglutenowej, częściej zapadają na depresję. Okazuje się również , że dzieci z celiakią mają o 20% wyższe niż rówieśnicy ryzyko wystąpienia zaburzeń psychicznych (w okresie dzieciństwa lub dorosłości) - KLIK. Celiakia wiąże się m. in. z zaburzeniami lękowymi i nastroju, z depresją, zaburzeniami odżywiania. Dlatego w obchodzonym 10 października Światowym Dniu Zdrowia Psychicznego pamiętajmy, że celiakia i depresja to znana para. Na dodatek obecna pandemia Covid-19 sprzyja wystąpieniu zaburzeń neuropsychicznych u osób z celiakią, ale również w zdrowej populacji. Jeśli u siebie lub bliskich zauważacie objawy depresji, jak najszybciej zwróćcie się o pomoc do specjalistów. Bo depresja to choroba śmiertelna, nie wolno jej bagatelizować. Niestety, czasem chorzy przybierają maski, a tym samym zbyt późno otrzymują diagnozę i leczenie.
Depresja może się objawiać m. in.:
Jeśli zauważacie u siebie lub bliskich któreś z objawów, i trwają one dłużej niż 2 tygodnie, trzeba działać i szukać pomocy specjalisty. Pamiętacie, że depresja występuje również u dzieci. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na dzieci z celiakią, u których zauważalne są jakiekolwiek zmiany zachowania. Uwaga: depresja to nie chandra, jej nie da się „wziąć w garść”. Poza tym depresja przybiera maski, np. głównym jej objawem u dzieci i młodzieży mogą być eksperymenty z alkoholem lub wzmożone łaknienie. Dlatego tak ważna jest czujność i codzienne, dobre relacje w rodzinie.
Badania naukowe wykazały, że – wbrew dotychczasowym opiniom – depresja jest cechą celiakii prawidłowo leczonej. Zatem osoba z celiakią, będąca na ścisłej diecie bezglutenowej, również może zmagać się z depresją. Dlaczego? Jednym z podejrzanych jest kwas foliowy KLIK, którego osoby z celiakią mają mniej z uwagi na upośledzone wchłanianie jelitowe. Wykazano w badaniach, że niski poziom kwasu foliowego odpowiada m. in. za gorszą odpowiedź pacjenta na terapię farmakologiczną w depresji. Tu uwaga: mężczyźni z celiakią i na diecie bezglutenowej jedzą o 50 % mniej produktów bogatych w kwas foliowy, niż kobiety z celiakią.
Związku między depresją i celiakią upatruje się również w zbyt niskim poziomie witaminy D. Brak wielu witamin odpowiada również za inne schorzenia towarzyszące celiakii. Ów brak witamin wynika zarówno z zaburzeń wchłaniania (one występują nawet u osób z odbudowanymi kosmkami jelitowymi), jak i ze zbyt monotonnego menu, opartego np. na gotowych, przetworzonych produktach.
Tak przy okazji: kiedy ostatnio badaliście u siebie poziom witaminy D? To koszt około 80-100 zł, a bezpłatne badanie może zlecić tylko specjalista. Moje wyniki krwi pokazały ponad rok temu, że mam tej witaminy za mało. Wdrożyłam leczenie (4 tys. jednostek dziennie od września do kwietnia, 2 tys. jednostek od maja do sierpnia). Kontrolne badania wykazały, że poziom witaminy D mam na dobrym poziomie, ale gastroenterolog zalecił utrzymanie suplementacji na tym samym poziomie przez cały czas.
Nasz organizm nie magazynuje kwasu foliowego, lecz musimy go dostarczać z pożywieniem. Gorsza wiadomość jest taka, że kwas foliowy „ucieka” z organizmu, gdy pijemy kawę, alkohol lub palimy papierosy. Dlatego tak ważna jest stała obecność w naszym menu produktów bogatych w substancje odżywcze i witaminy, w tym w witaminę B9 (czyli właśnie kwas foliowy). Wbrew pozorom w diecie bezglutenowej łatwo o źródła kwasu foliowego. Są to:
Uwaga: by zachować w produktach i daniach jak najwięcej kwasu foliowego, unikaj długiego gotowania, warzywa przechowuj z dala od źródła światła, w chłodzie, jadaj – w miarę możliwości – surowe warzywa i owoce (np. koktajl ze świeżego szpinaku, truskawek, pomarańczy, selera naciowego).
Depresji nie rozpoznaje lekarz rodzinny, pediatra, pedagog szkolny, psycholog. Depresję rozpoznaje lekarz psychiatra. Obecnie (2021 r.) nie jest łatwo umówić się na wizytę (nawet prywatną), ale to nie oznacza, że można zrezygnować. Pamiętajcie, że do psychiatry w ramach NFZ nie jest potrzebne skierowanie od lekarza rodzinnego. W dużych miastach specjaliści tej dziedziny są oblegani przez pacjentów, dlatego warto dzwonić do mniejszych, ościennych miejscowości, tam mogą być szybsze terminy. Z depresją nie można czekać. Czasem konieczne jest włączenie leczenia farmakologicznego, ale bywa, że pacjentowi wystarczy psychoterapia. O tym jednak zawsze decyduje lekarz psychiatra.
Co robić, by uzyskać natychmiastową pomoc? Fundacja Zdepresjonowani.pl prowadzi bezpłatny, całodobowy telefon zaufania dla dzieci 116 111. Taki sam telefon zaufania (bezpłatny i całodobowy) działa dla dorosłych 116 123.
Działają również inne telefony zaufania:
800 100 100 – bezpłatny telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci, jest czynny od poniedziałku do piątku w godzinach 12-15
22 635 09 54 – telefon zaufania dla seniorów, czynny w poniedziałki, środy i czwartki, w godz. 17-20
KOMENTARZE