Wreszcie mogę wyruszyć na tygodniowy rajd po Karkonoszach. Nie martwię się o ciepłe posiłki bezglutenowe w schroniskach górskich. Do plecaka wrzucę torebki z bezglutenowymi, gotowymi daniami czeskiej firmy Expres Menu, które podgrzeję w … czajniku elektrycznym :). To rewolucja na rynku gluten free: sterylizowana żywność bez glutenu (w tym wegetariańska) bez jakichkolwiek sztucznych dodatków. Od niedawna jest do kupienia w Polsce, w bardzo dobrych cenach. Oto reportaż z Trutnova. Stamtąd pochodzą gotowe obiady bezglutenowe dla podróżników, ale i dla wszystkich, którzy muszą się czasem ratować jedzeniem bezglutenowym z paczki. Aktualizacja 2022 r. Do niedawna w Polsce można było aż 21 gotowych obiadów bezglutenowych Expres Menu – w sklepie internetowym Jedz Bez Glutenu.pl. Na razie zniknęły z oferty z powodu małego zainteresowania. Alternatywą są bezglutenowe gorące kubki dostępne w tymże sklepie, a także gotowe dania bezglutenowe w słoikach rodzinnej marki Gefreed.
Rodzinna firma architektów
Do Trutnova w Czechach docieram wczesnym popołudniem. Po eleganckich opakowaniach dań, które widziałam w internecie spodziewam się, że firma Expres Menu to nowoczesny zakład w przemysłowej dzielnicy. Nic bardziej mylnego. Pod wskazanym adresem mieści się niewielki budynek, dawny pawilon handlowy na osiedlu mieszkalnym.
W kuchni uwijają się kucharze: akurat smażą mięso i gotują warzywa. Pachnie czosnkiem, majerankiem i włoszczyzną. Od razu robię się głodna…
Mówisz, masz :). Petr Sogel (na zdjęciu) wita mnie ze srebrną torebką w ręce. Zanurza ją na 10 minut w czajniku elektrycznym z wodą i doprowadza do wrzenia. Co chwilę załącza czajnik, by woda znów zawrzała.
Jego żona Hana dołącza do nas z ciepłymi ziemniakami na talerzu. Myk myk, szybkie otwarcie torebki i jej zawartość układa się przy pyrkach. Co za zapach!
Prawdziwa wieprzowina z marchewką! Jak z domowej kuchni! No no…. Tak, smakuje bardzo dobrze. Porządny kawał mięsa, które jest kruche; warzywa sprężyste i apetyczne, sos lekki. Rewelka! Z zapasem takich dań to można podróżować!
Zajadam więc ze smakiem i rozmawiam z gospodarzami – trochę po czesku, trochę po polsku. Hana i Petr Sogelovie są architektami. Przed laty podnieśli z ruin hotel Adam w centrum Trutnova. Działała tam dobrze prosperująca kuchnia. By w pełni wykorzystać jej zasoby, w 1999 r. uruchomili catering dla lokalnych firm.
Z roku na rok rozwijali właśnie tę działalność: catering, sprzedaż dań mrożonych, a także czteroporcjowych, rodzinnych pakietów do sklepów. Już wtedy w ich ofercie pojawiały się pierwsze dania bezglutenowe. W 2005 r. państwo Sogelovie kupili obiekt po pawilonie handlowym i zainwestowali w nowoczesne urządzenia.
Trzy lata później zaczęli eksperymenty ze sterylizacją żywności. Tak zaczęła się nowa era w ich firmie. Dziś oferta Expres Menu obejmuje 80 gotowych, sterylizowanych produktów – wszystkie są bezglutenowe.
Trzy lata bez lodówki
Z daniami Expres Menu można wyjechać wszędzie tam, gdzie nie ma dostępu do kuchni i gotowania. To produkt ciekawy dla podróżników i osób, które poza domem nie chcą korzystać z chemicznej żywności (np. z zup w proszku) lub dla celiaków (np. bezglutenowa jaglanka na śniadanie w hotelu).
– Nasze produkty cieszą się między innymi zainteresowaniem wędkarzy czy narciarzy jeżdżących do Szwecji i Finlandii – relacjonuje Petr Sogel. – Tam jedzenie nie jest tanie, tymczasem nasze dania mają atrakcyjną cenę, są smaczne, oraz proste i szybkie w przygotowaniu.
Do wyboru w Expres Menu jest 80 bezglutenowych dań sterylizowanych: to śniadania (ryż z jabłkami, jaglanka ze śliwkami), zupy, drugie dania mięsne oraz rybne, a także posiłki wegetariańskie. Firma oferuje opakowania jednoporcjowe oraz dwuporcjowe (610 gram). Wszystkie dania są zapakowane w małe, specjalne torebki barierowe, łatwe do noszenia w plecakach czy torbach podróżnych.
Dzięki sterylizacji wszystkie posiłki mogą być przechowywane przez 3 lata – bez lodówki czy zamrażarki, w temperaturze do 30 stopni C.
– Wiemy, że ta żywność wytrzyma nawet 10 lat, ale jeśli napiszemy to na etykiecie, to klienci pomyślą, że spadliśmy z Marsa – śmieje się Petr Sogel, współwłaściciel Expres Menu w Trutnovie.
Firma ma wszystkie unijne certyfikaty, konieczne przy produkcji żywności. Opatentowany system sterylizacji dań zaopatrzony jest w „czarne skrzynki”, zapamiętujące parametry każdej partii opuszczającej maszyny. Dzięki temu właściciele doskonale wiedzą, że wyprodukowane dania spełniają wszystkie normy.
Tradycyjna kuchnia bez glutenu
Gotowe dania Expres Menu są przygotowywane ze świeżego mięsa pochodzącego od stałych dostawców, ze świeżej śmietany, pomidorów, a także z mrożonych warzyw, takich jak marchew, groszek czy fasolka.
Właściciele pilnują, by półprodukty: przyprawy, kasze, mrożonki, śmietana, mąka ryżowa i kukurydziana czy musztarda były wolne od glutenu i najwyższej jakości. współpracują też z czeskimi stowarzyszeniami celiaków oraz z dietetykami. W kuchni obowiązują też surowe normy: w czasie produkcji bezglutenowych dań pracownicy nie mogą jeść glutenowych posiłków ani przekąsek, schowane muszą być wszelkie produkty zawierające gluten.
Tytułem wyjaśnienia: firma Expres Menu nadal zajmuje się cateringiem i dostarcza do firm gotowe posiłki. Dlatego w kuchni obowiązuje podział: w godzinach od 5 do 9 gotowane są posiłki z glutenem, potem jest przerwa na sprzątanie, zmianę fartuchów i dopiero wtedy przyrządzane są bezglutenowe dania do sterylizacji.
– Nasza przygoda z bezglutenową kuchnią zaczęła się wiele lat temu. Jedna z naszych pracownic miała dziecko na diecie bezglutenowej i to nas zachęciło do skierowania się ku tej grupie klientów– wspomina Hana Sogelova, współwłaścicielka Expres Menu (na zdjęciu). – Obecnie w gotowych daniach w ogóle nie stosujemy mąki pszennej ani glutenu.
Wszystkie dania są raz w roku badane na obecność glutenu w laboratorium SVS w Jihlavie. Poziom glutenu w potrawach Expres Menu jest poniżej wykrywalności.
Dlatego na opakowaniach widnieje przekreślony kłos – europejski symbol bezglutenowej żywności.
– Bezglutenowość naszych gotowych produktów jest bonusem dla klientów, którzy muszą unikać glutenu. Nie tworzymy specjalistycznych, skomplikowanych dań, lecz po prostu naturalnie bezglutenowe – dodaje Petr Sogel. – Zapewniam, że zasmakują wszystkim, niezależnie od tego, czy stosują dietę bez glutenu, czy też nie.
Potwierdził to eksperyment: Sogelovie wielokrotnie częstowali znajomych i przyjaciół bezglutenowymi daniami z kuchni Expres Menu. Wszystkim smakowało, a nikt nie wiedział, że je bezglutenowo :).
Zaletą dań Expres Menu jest również ich naturalność – to obiady przygotowane nie przez maszyny, lecz przez kucharzy, według tradycyjnych, czeskich receptur. Nie dodaje się do nich barwników, emulgatorów, konserwantów czy stabilizatorów. Zero chemii, zero ulepszaczy, tylko sterylizacja – stworzona przez właścicieli Expres Menu, we współpracy z naukowcami z Pragi. Ten system został opatentowany.
Wnuczka Polaków, żona Czecha
Hana Sogelova pochodzi ze Śląska Cieszyńskiego. Jej dziadkowie byli rdzennymi Polakami i rozmawiała z nimi po polsku. W Czechach zamieszkała 30 lat temu, po ślubie z Petrem. Tu prowadzi dom i biznes, tu wychowuje córkę i syna. Oczywiście dzieci (dziś dorosłe) pomagają w prowadzeniu rodzinnej firmy. Syn zaprojektował m. in. opakowania do gotowych dań, a córka wystąpiła w ich reklamie.
Hana Sogelova nie zapomniała jednak rodzinnej mowy, coraz częściej bywa też w interesach w Polsce. Dzięki temu bez problemów korespondujemy i rozmawiamy, żartujemy.
– Pozostał mi sentyment do ojczyzny przodków – przyznaje Hana. – Może dlatego pierwszy zagraniczny, internetowy sklep uruchomiliśmy właśnie w Polsce?
Sklep działa od czerwca 2014 r. W polskiej ofercie znajduje się obecnie kilkanaście najpopularniejszych dań ( z polskimi etykietami): zupy i dania mięsne (wołowina, drób, wieprzowina), a także wegetariańskie i wegańskie. Ceny są atrakcyjne: średnio 20 zł za opakowanie, w którym są dwie porcje obiadowe. Zupa z dwiema porcjami kosztuje niespełna 10 zł. Wszystkie dania są precyzyjnie opisane w języku polskim: jest podany skład, waga, zawartość składników odżywczych, a także ewentualne alergeny (soja, seler, laktoza itp.). Koszty przesyłki pocztą wynoszą 18 zł (przedpłata) i 23 zł ( za zaliczeniem pocztowym). Płaci się w złotówkach.
Expresem do Europy
Dania Expres Menu zdobywają uznanie w ojczyźnie, ale i w Austrii, na Słowacji, w Niemczech, w Hiszpanii i Anglii. Są też docenianie przez jurorów. W 2013 r. trutnovska wieprzowina na pieczarkach (na zdjęciu) otrzymała tytuł „Dobry domowy żywnościowy produkt Czeski Smak 2013”. To marka gwarantująca klientom najlepsze surowce i smak.
Z kolei kurczak na papryce uzyskał logo „Zdrowa żywność.cz”. Otrzymanie logotypu wiązało się ze spełnieniem przez firmę rygorystycznych kryteriów.
W Czechach dania Expres Menu są sprzedawane m. in. w aptekach, w sklepach ze zdrową żywnością, w sklepach turystycznych. W Polsce można je kupić na razie tylko przez internet.
W moim bezglutenowym, domowym magazynie mam już zapas dań Expres Menu. Tygodniowa wyprawa w Karkonosze wreszcie stoi przede mną otworem. Codziennie będę mogła zjeść inne śniadanie i obiad na ciepło! Dania obiadowe Expres Menu nie zawierają skrobiowych dodatków, takich jak ryż, makaron, kasza czy ziemniaki. Twórcom marki chodziło o to, by każdy mógł wybrać ulubione dodatki wedle własnego uznania. Dobra, a jak podgrzeję moje bezglutenowe posiłki?
Na to jest kilka sposobów: z kartonika wyjmę jeden z dwóch woreczków i włożę go na 10 minut do czajnika elektrycznego lub garnka z wrzątkiem. Mogę też zawartość woreczka wyłożyć bezpośrednio do garnuszka i podgrzać lub wyłożyć na talerz i podgrzać w mikrofalówce. Jak sobie poradzić w plenerze? Można użyć elektrycznego podgrzewacza lub kotła.
– Podczas podróży do Meksyku zrobiliśmy eksperyment – wspomina Hana Sogelova. – Danie w woreczku zostawiliśmy za przednią szyba samochodu i poszliśmy zwiedzać piramidy. Po powrocie nasz obiad był gorący i gotowy do jedzenia!
Jesienią na Śnieżce nie spodziewam się podobnych temperatur, ale… gdybym nie zdołała w tym roku zorganizować mojej wyprawy życia :), nie martwię się o zgromadzone zapasy (na zdjęciu magazyn Expres Menu, a nie mój :)). Moje obiadki i śniadania mogą leżeć trzy lata, a nieoficjalnie wiem, że nawet dziesięć lat….
A tak na marginesie: w lipcu nocowałam w czeskim hotelu. Gdy powiedziałam o bezglutenowej diecie, szefowa kuchni od razu zaproponowała mi na śniadanie naleśniki gryczane, jajko, biały i żółty ser.
Znała się na rzeczy, podobnie jak wielu Czechów. Dla nich gluten free to nie problem – gdy słyszą o naszej diecie, od razu starają się pomóc. Tym razem jednak podziękowałam za przygotowanie bezglutenowego śniadania: z uśmiechem wręczyłam kelnerce kartonik śliwkowej jaglanki Expres Menu.
Odwzajemniła uśmiech i po paru minutach przyniosła mi dymiącą miseczkę z pożywną, bezglutenową zupą. Do dziś pamiętam jej smak :).
Ciekawe:
Danie Expres Menu są alternatywą dla innej czeskiej marki: AdventureMenu – tamte dania nie dość, że nie są oznaczone jako bezglutenowe (poza tym niektóre zawierają pszenicę), to od Expres Menu różni je cena: za opakowanie 500 g dania AdventureMenu trzeba w sklepie internetowym zapłacić prawie 40 zł. Expres Menu kosztuje około 20 zł za 610 gram. – dane z 2014 r.
Blog
