Bezglutenowe wakacje w Serbii - co warto wiedzieć?

Co warto wiedzieć przed wyjazdem na bezglutenowe wakacje w Serbii?

Nie mam dobrych wiadomości: Serbia bez glutenu ma nadal wiele białych plam, ale to nie oznacza, że nie można tam pojechać na bezglutenowe wakacje! Bo nawet mimo pewnych kłopotów dieta bezglutenowa nie może być przeszkodą w podróżach po Europie i świecie.

Z pierwszej ręki, od serbskiej instagramerki - Mileny Maric Marickiej (blondynka w środku na zdjęciu powyżej), zdobyłam dla Was informacje o diecie bezglutenowej w Serbii i Czarnogórze. Poniżej znajdziecie też praktyczną wskazówkę: gotowy do wydrukowania tekst w języku serbskim. Karteczkę wystarczy zalaminować i pokazywać w serbskich restauracjach czy hotelach.

Wydrukuj, zanim wyjedziesz na bezglutenowe wakacje do Serbii

"Imam celijakiju i moram da se se pridržavam dijete bez glutena. Ne mogu da jedem hranu koja sadrži čak ni najmanje količine pšenice, raži, ječma ili ovsa odnosno zobi. Da li na svom meniju imate gluten-free jela odnosno jela bez pšenice, raži, ječma i ovsa odnosno zobi?"

"Bez glutenu" po serbsku

Naucz się kilku podstawowych słów i zwrotów związanych z dietą bezglutenową po serbsku:

"bez glutena" ("без глутена")
"Czy to jest bezglutenowe?" ("Да ли је ово без глутена?")
"Jestem na diecie bezglutenowej" ("На безглутенској сам дијети").

Zrozumienie tych zwrotów pomoże Ci swobodniej poruszać się w sklepach, hotelach czy w restauracjach.

Zabierz ze sobą prowiant

W Serbii wzrasta świadomość dotycząca celiakii i diety bezglutenowej, ale do ideału jeszcze daleko. Jeśli wybierasz się na bezglutenowe wakacje w Serbii, zabierz ze sobą suchy prowiant, bo nie zrobisz tam zakupów w każdym miejscu. W małych miejscowościach są w marketach pojedyncze produkty bezglutenowe. Większy wybór jest w marketach i sklepach eko w dużych miastach. Nie licz na serbskie produkty bezglutenowe - jest ich niewiele. Najbardziej popularną marką jest tam włoski Schär. Na wakacje bez glutenu w Serbii zabierz to, co jadasz na co dzień (najlepiej małe pakieciki, które nie zajmą w torbie dużo miejsca) i co można przechowywać poza lodówką.

Gdzie zrobisz zakupy?

W większych miastach, takich jak Belgrad, Novi Sad czy Subotica, powinno być łatwiej znaleźć sklepy oferujące produkty bezglutenowe. Najlepsze miejsca, gdzie można próbować znaleźć produkty bezglutenowe w Serbii to supermarkety i hipermarkety: IDEA, Maxi, Roda, Tempo, Aroma, Aroma, Univerexport, Lidl, dm czy Mercator, znajdują się tam przyzwoicie wyposażone regały z produktami bezglutenowymi.

Zaglądaj też do sklepów ze zdrową żywnością i do aptek, gdyż we wszystkich aptekach w Serbii można kupić mąkę bezglutenową Schär Mix B i Schär Mix C, ponieważ chorzy na celiakię w Serbii otrzymują tę mąkę na receptę od lekarza w ilości 7 kg miesięcznie.

W Serbii obowiązuje to samo unijne prawo dotyczące opisywania składników alergennych na etykiecie, co w Polsce. Jeżeli produkt zawiera gluten, w języku serbskim będzie to oznaczone słowami „sadrži gluten” lub „može da sadrži gluten u tragovima”.

Hotele i restauracje

Niestety, na wakacjach bezglutenowych w Serbii nie skosztujesz zbyt wielu lokalnych dań, gdyż personel ma dość niską świadomość diety bezglutenowej. Ale spokojnie, z głodu nie umrzesz :)

Możesz pokazać szefowi kuchni lub kelnerowi wydrukowaną karteczkę (jest na górze wpisu).
Do hotelu lepiej zabierz swoje ulubione pieczywo bezglutenowe.
Dla własnego bezpieczeństwa unikaj w hotelach i restauracjach dań mącznych, nawet z mąki kukurydzianej czy ryzowej (z uwagi na zanieczyszczenie glutenem).
W Belgradzie, w stolicy Serbii, jest jedyna w tym kraju bezglutenowa restauracji - to MASA (link poniżej). Córka właściciela ma celiakię, to gwarantowane miejsce.

Tego nie zamawiaj

Jesteś w obcym kraju, nie znasz języka ani receptur tamtejszych dań. Dlatego nie zamawiaj w restauracji wszystkiego, na co przyjdzie Ci ochota, nawet jeśli pokażesz kelnerowi swoją karteczkę w języku serbskim. Łatwo o nieporozumienie, więc unikaj:

kotletów i mięs mielonych, m. in. pljeskavicy, sarmy, karađorđeva šnicla, leskovačka mućkalica, pirotska peglana kobasica
wszystkich dań mącznych, nawet ziemniaczanych klusek (mogą zawierać mąkę pszenną)
zup, gulaszów, dań w sosach

Polska jest trochę bliżej raju

- Bezglutenowe życie w Serbii nie jest łatwe - przyznaje MIlena, z którą rozmawiałam podczas eventu dla europejskich influencerów bezglutenowych u Schär, wiosną 2023 r. - Brakuje restauracji dla osób z celiakią, możemy pomarzyć o bezglutenowych burgerze w Mc Donald's, spore kłopoty mają rodzice przedszkolaków na diecie bezglutenowej. Oni muszą przywozić swoim dzieciom jedzenie bezglutenowe do przedszkola. Mamy też trudności z dostępem do bezglutenowych przypraw, a firmy cateringowe nieuczciwie deklarują dietę gluten-free, choć wcale jej nie gwarantują.

Z opowieści Mileny wynika, że Serbia jest już na dobrej drodze, by stać się krajem przyjaznym osobom z celiakią, ale ten proces potrwa jeszcze wiele lat. Odniosłam wrażenie, że obecnie Serbia bez glutenu przypomina Polskę lat z początku XXI wieku, gdy ratowały nas sklepiki eko, sprowadzające żywność bezglutenową, gdy nie mieliśmy szans na dietę bezglutenową w przedszkolu (w tej kwestii nadal nie jest różowo w Polsce, ale z każdym rokiem przybywa takich przyjaznych placówek).

Marzysz o wakacjach bez glutenu w Serbii? Nie rezygnuj z powodu diety bezglutenowej. Spakuj trochę jedzenia, skorzystaj ze wskazówek Bezglutenowej Mamy i ciesz się Bałkanami :)

KOMENTARZE

Dodaj komentarz

Nick*

Treść wiadomości*

*Wyrażam zgodę na przetwarzanie przez Marta Krzyżanowska-Sołtysiak właściciela serwisu Bezglutenowamama.pl moich danych osobowych udostępnionych przeze mnie w formularzu na stronie internetowej www.bezglutenowamama.pl w celu publikacji komentarza oraz zgodnie z Polityką Prywatności oraz Regulaminem, z których treścią się zapoznałem i jest ona dla mnie jasna.