Pacjenci z celiakią miewają wiele objawów neurologicznych, w tym bóle głowy i zauważalne zmiany w mózgu. Nie wiedzą jednak o ich związku z chorobą trzewną, podobnie jak o zwiększonym ryzyku wystąpienia demencji naczyniowej. Pytań o celiakię neurologiczną nadal jest wiele, jak choćby to, czy dieta bezglutenowa może chronić przed demencją pacjentów z bólem głowy? O tych i innych aspektach celiakii neurologicznej mówił brytyjski prof. Marios Hadjivassiliou (na zdjęciu) na październikowej konferencji w Warszawie „Celiakia – choroba o wielu obliczach”. Ceniony naukowiec dowiódł m. in., że ścisła dieta bezglutenowa pozwala ograniczyć ból u pacjentów z neuropatią obwodową. Co niezwykle ważne – ścisła dieta bezglutenowa i usuwanie przeciwciał pozwala chronić mózg osoby z celiakią przed patologicznymi zmianami. Brytyjski profesor w swoim instytucie odkrył jeszcze coś: celiakia i choroby neurologiczne nie dotyczą tylko ludzi, ale również… psów. Profesor badał psa z objawami ataksji, który miał zauważalne zmiany w móżdżku. Objawy u zwierzęcia ustąpiły po wprowadzeniu ścisłej diety bezglutenowej. Uwaga: ponieważ wykład był tłumaczony symultanicznie na język polski i padło na nim wiele specjalistycznych określeń, w relacji skupię się na zasygnalizowaniu tylko pewnych wątków.

POZNAJ INNE WPISY BEZGLUTENOWEJ MAMY Z DZIAŁU MEDYCYNA

Światowej sławy eksperci od celiakii

Prof. Marios Hadjivassiliou to ceniony neurolog i naukowiec zajmujący się problematyką celiakii i nadwrażliwości na gluten u osób z objawami neurologicznymi. Wspólnie z profesorem Davidem Sandersem – gastroenterologiem, stworzył przy Uniwersytecie w Sheffield w Wielkiej Brytanii Institute of Gluten – Related Disorders. Instytut jest nie tylko cenionym na świecie ośrodkiem naukowo – badawczym, ale także centrum diagnostycznym dla pacjentów z celiakią i nadwrażliwością na gluten. Dzięki swojej pasji i pracy zyskał międzynarodowe uznanie. Profesor opisał i udokumentował licznymi badaniami ataksję glutenową oraz wyjaśnił, że przyczyną wielu przypadków neuropatii jest nietolerancja glutenu. (*)

Prof. Marios Hadjivassiliou wystąpił w Polsce 13 października 2018 r. na konferencji „Celiakia – choroba o wielu obliczach”, zorganizowanej w Warszawie przez ALAB laboratoria.

(*) Nota ze strony organizatora konferencji: ALAB Laboratoria

Ćwierć wieku badań nad celiakią

Profesor Hadjivassiliou od 1994 r. bada wiele aspektów celiakii i przygląda się neurologicznym objawom. Odkrył m. in., że 5% pacjentów z chorobą Parkinsona miała przeciwciała AGA (przeciwgliadynowe) świadczące o celiakii. Z kolei aż 26% chorych z neuropatią ma celiakię!

Na wykładzie mówił szerzej o następujących jednostkach chorobowych: ataksja, neuropatia obwodowa, enteropatia. Podkreślał, że ścisła dieta bezglutenowa daje świetne rezultaty w ich leczeniu, ale głównie w początkowym stadium choroby, zanim dojdzie do zmian w móżdżku.

Kto u gastrologa mówi o bólu głowy?

Podczas wykładu profesor Marios Hadjivassiliou przedstawił wyniki badań pacjentów z klasycznymi objawami celiakii oraz z objawami neurologicznymi. Czy można dzielić te obie grupy? – pytał retorycznie.

Wykonaliśmy pacjentom szereg badań, między innymi rezonans magnetyczny mózgu – relacjonował profesor na konferencji.

Jakie były wyniki?

bóle głowy – 42% badanych
sztywny chód – ponad 30%
oczopląs – 1 %
objawy czuciowe – 5%

W sumie 67% badanych miało objawy o charakterze neurologicznym, a 46% miało zmieniony obraz mózgu (zmiany dotyczyły substancji białej).

Jakie są wnioski? – pytał profesor Marios Hadjivassiliou.- Pacjenci z celiakią mają często objawy neurologiczne, ale nie wiedzą o ich korelacji z chorobą trzewną. No bo kto u gastrologa będzie mówił o bólu głowy?

Okazało się również, że pacjenci z celiakią o charakterze neurologicznym są zdecydowanie później diagnozowani – średni wiek to 53 lata. W przypadku diagnozy klasycznej celiakii średni wiek pacjentów to 44 lata. Kolejnym wnioskiem jest fakt, duża część przypadków ataksji jest związana własnie z glutenem.

Neuropatia, a dieta bezglutenowa i celiakia

Neuropatia obwodowa może się objawiać m. in. brakiem czucia, drętwieniem stóp. Badania profesora wykazały, że aż 26 % pacjentów z neuropatią ma celiakię, co wskazuje na znaczące powiązanie tych dwóch chorób. Przykład? Aż 55% chorych z neuropatią obwodową skarży się na ból, ale ścisła dieta bezglutenowa pozwala go ograniczyć.

Profesor uważa, że również neuropatia czuciowa świetnie reaguje na dietę bezglutenową.

W 2001 roku zaczęliśmy mówić o enteropatii glutenowej – mówił na konferencji prof. Marios Hadjivassiliou. – Otóż epizodyczne bóle głowy znikają u pacjentów, którzy zastosują dietę bezglutenową. Ale jeśli nie włączy się diety, następują zmiany w mózgu, które mogą prowadzić do jakichś form demencji.

Mioklonie, a celiakia oporna na leczenie

Co to są mioklonie? To choroby ze spektrum nadpobudliwości ruchowej, gwałtowne i nagłe skurcze poszczególnych grup mięśniowych. Występują nieregularnie, przeważnie w mięśniach kończyn. Mioklonie zdarzają się też w mięśniach twarzy i jamy ustnej. Choroby trudno się leczy, m. in. lekami na padaczkę, immunosupresyjnymi czy transfuzją osocza.

Jeśli traficie na takie przypadki, pomyślcie czy nie jest to celiakia oporna na leczenie – sygnalizował profesor lekarzom i dietetykom uczestniczącym w konferencji.

Ścisła dieta bezglutenowa działa cuda

Jaka jest rola diety bezglutenowej w leczeniu chorób neurologicznych, na przykład ataksji? Profesor podkreślał, że niezwykle ważne jest szybkie rozpoznanie choroby i wprowadzenie ścisłej diety bezglutenowej. Dieta bardzo pomaga pacjentom z wcześnie rozpoznaną ataksją, daje ogromne szanse poprawy zdrowia. Ale przy późnej diagnozie nie należy się już spodziewać cudów.

U pacjentów z długo trwającą ataksją zanika móżdżek i wówczas niewiele można osiągnąć – zaznaczył profesor Marios Hadjivassiliou (na zdjęciu z prof. Bożeną Cukrowską, która moderowała konferencję. – Jednocześnie jeśli pacjent jest na niezbyt ścisłej diecie, następuje pogorszenie stanu zdrowia.

Bywa jednak, że niektórzy pacjenci słabo reagują na dietę bezglutenową. Przyczyn, zdaniem profesora, jest kilka: błędy w diecie, zły stan neurologiczny pacjenta, celiakia oporna na leczenie lub konieczność nowej diagnozy.

Klucz – ścisła dieta bezglutenowa

Na konferencji w Warszawie profesor Marios Hadjivassiliou podkreślał wielokrotnie, że w łagodzeniu objawów i leczeniu chorób neurologicznych związanych z glutenem pomóc może jedynie ŚCISŁA dieta bezglutenowa. Warto o tym pamiętać również w kontekście innej informacji: ważne jest usuwanie przeciwciał związanych z celiakią, by chronić mózg przed zmianami. Nie wiemy jeszcze wiele na ten temat, ale naukowcy coraz częściej uważają, że mózg w celiakii odgrywa znaczącą rolę.

Menu

Blog

Zaburzenia neurologiczne związane z glutenem